Aslında ilk yazıılarımdan başladım. Bundan sonra IFOAM trafından hazırlanan ‘Türkiye ve Ortadoğuda Organik Hayvan Yetiştiriciliği’ konulu 5 nolu bültende için Türkiye’de Hayvan Refahı konusunda bir araştırma yaptım ‘Animal Welfare in Turkey’ isimli makaleyi hazırladım. İşletmelerin büyklklerine göre hayvan refahına ilişkin beklenti, talep ve uygulamaya ilişkin de bir şeyler söylemeye çalıştım. Daha sonra Dünya Gıda dergisi ve Apelasyon e-dergide bu konuda bir kaç yazı yayınladım. En sonuncusu da ‘Beyaz et ne kadar beyaz’ isimli yazı oldu.
Hayan refahında son dönemde makyaj uygulamaların arttığına dair bir görüşüm var. Ancak pratikte bu alanda çalışmadığım için gözlemden çok duyumlarla ilişkili ve bu nedenle bilimsel olarak bunları açıklamak doğru gelmiyor.
Bakanlık kriterler, kayıt sstemleri ve veteriner denetimleri üzerinden hayvan refahı uygulamalarını izlemeye çalışıyor. Eğitimli eleman çalıştırılması, sorumlu yöneticilik, danışmanlık vb. ile uygulamaların başarı şansını arttırmak istiyor.
Ancak, bir çalışana 1.500 TL’nin altında bir ücret veriyorsanız ondan hayvan refahı konusunda duyarlılık beklemek zor. Eğer işletmenizdeki hayvan varlığına ilişkin faaliyetleri yürütmeye yetecek sayıda personel yoksa, bu personelin koşuşturmaktan vakti kalmayacağından, hayvan refahına özen göstermsii beklenemez.
Yapıların uygunluğu tartışmalıdır. Mutlaka bir barınakta olması gereken hayvan sayısına ilişkin kısıtlamalar getirilmelidir. 100.000 pilici bir araya koyarsanız kuş gribi gibi rahatsızlıkların sıkça görülmesi önlenemez. Hayvanların toprakla temas etmesine izin verilmelidir. Egzersiz yapabilecekleri gezinti alanları olmalıdır. zenginleştirilmiş kafeslerde dahi kanatlı yetiştiricliğine izin verilmemelidir. Hayvan kanadını istediği zaman çırpabilmelidir.. Eşinme için toprağa ulaşabilmelidir.
Küçük işletmelerde hayvan refahı biraz eğitim, biraz vicdan, biraz da ekonomik durumla ilgili. Çünkü dentimin en zor lduğu işletme gruubu. Bence küçük işletelere kooperatifleşme zorunluluğu getirilmeli,. Hayvan refahına uygun çok ahırlı, otomasyon sistemli ortak işletmeler kurulabilir. Hem iç denetim sağğlanır. Hem hayvanların eğitimli bakıcıları olur. Sağım kayıpları azlır. Hayvan tanıma, sağım takibi gibi yöntemlerle hayvanlara uygun rasyon hazırlanabilir.Soğuk tanklara doğrudan sağım yapılarak süttek mikrooranzma oranı azaltılabilir.vb.
Tüm bunların yanında özelleştirilen yem fabrikaları, süt fabrikaları, daha yaygın bir et va balık kurumu yanında hayvan yün ve kıllarını değerlendirecek bir Sümerbank üretimi destekleseydi, süt üretiminde birinci sıraya yerleşmezdi. Et ve sütün fiyatı bu hale gelezdi. bu kuruluşlar üretimde hayvan refahı için gerekli tedbirlerin alınmasına katkıda bulunurdu.
Özzet ve kabaca adurum budur.
